جامعه شناسی نورپردازی با گاز The Sociology of Gaslighting

در شمارۀ اخیر مجلۀ انجمن جامعه,‌شناسی, آمریکا مقاله‌ای دیدم با عنوان The Sociology of Gaslighting و کنجکاو شدم که بدانم که در چه موردیست؛ اگر شما هم کنجکاوید بدانید این عنوان چیست در این پست ترجمۀ چکیدۀ این مقاله با بخشی از مقدمه را بعنوان توضیح آوردم مطالعه بفرمایید.

The Sociology of Gaslighting
Paige L. Sweet
American Sociological Review
2019, Vol. 84(5) 851 –875
© American Sociological 

چکیده:

     نورپردازی, با گاز Gaslighting- نوعی سوءاستفادۀ روانی با هدف «دیوانه» نشان دادن قربانیان با ایجاد یک فضای بین فردی «سورئال» (غیرواقعی) - اخیرا توجه خیلی‌ها را به خود جلب کرده است. علیرغم این معروفیت، جامعه,‌شناسان  این پدیده را نادیده گرفته‌اند و نظریه‌پردازی در خصوص آن را به روان‌شناسان واگذاشته‌اند. با این حال، این مقاله استدلال می‌کند که نورپردازی, با گاز در درجۀ اول یک پدیدۀ جامعه,‌شناختی است نه روانشناختی؛ ریشۀ‌ نورپردازی, با گاز را باید در ارتباط با نابرابری‌های اجتماعی همچون جنسیت و نیز در روابط نزدیک آلوده به قدرت در نظر گرفت. نظریه‌ای که در اینجا مطرح شده معتقد است نورپردازی, با گاز زمانی رخ می‌دهد که مرتکبین آن با اعمال رفتارهای کلیشه‌ای جنسیت‌محور و نابرابری‌های ساختاری و نهادی تمام تلاش خود را بر علیه قربانیان خود بسیج می‌کنند تا واقعیت‌های مربوط به آنها را دستکاری کنند. این مقاله با استفاده از پدیدۀ خشونت خانگی به عنوان یک مطالعۀ موردی راهبردی برای شناسایی سازوکارهایی که از طریق آن پدیدۀ نورپردازی, صورت می‌پذیرد، روشن می‌سازد که چگونه سوء استفاده کنندگان از کلیشه‌های جنسیتی، آسیب‌پذیری‌های ساختاری مربوط به نژاد، ملیت و جنسیت و نیز نابرابری‌های نهادی علیه قربانیان خود استفاده می‌کنند تا واقعیت‌های مربوط به آنها را مغشوش سازند. این تاکتیک‌ها جنسیتی هستند به این معنی که مبتنی بر پیوند زنانگی با غیرعقلانیت هستند. نورپردازی, با گاز فرصتی برای جامعه,‌شناسان فراهم می‌سازد تا دربارۀ اشکال جنسیتی شناخته شدۀ قدرت و بسیج کردن آنها در روابط بین فردی نظریه‌پردازی‌ کنند.

مقدمه

     Gaslight (روشنایی گاز) نام فیلمی است ساختۀ جورج کوکور George Cukor در سال 1944 که در آن مردی همسر خود را از مردم دور نگه می‌دارد و با ترفندهای مختلف تلاش می‌کند به او بقولاند که از سلامت عقل برخوردار نیست. شیوۀ قبولاندن او این‌گونه است که چراغ گازی را مرتب روشن و خاموش می‌کند و بعد همسرش را مجبور می‌کند که آن را در ذهن خود متصور شود. هدف او از این کار اینست که احساس همسرش را نسبت به خود و زندگی روزمره‌اش مخدوش ساخته، ذهن او را نسبت به واقعیت خود مشوش و منحرف سازد تا به جای واقعیت خود، واقعیت تحمیل شده را بپذیرد. امروزه نورپردازی, با چراغ گاز بمثابۀ یک اصطلاحی که بطور فزاینده همه جا گیر شده برای توصیف راهبردهای دستکاری ذهن توسط افراد سوءاستفاده‌گر هم در جهان سیاست و هم در روابط بین فردی بکار می‌رود. ده‌ها چک‌لیست آنلاین به خوانندگان خود در مورد علائم هشدار دهندۀ نورپردازی, با گاز در روابط نزدیک‌شان آموزش می‌دهند. ویرایش دوم «اثر نورپردازی, با گاز The Gaslight Effect» کتاب پرفروش سال 2007 رابین استرن Robin Stern که در سال 2018 منتشر شد بخوبی نشان می‌دهد که چگونه دستکاری روانشناختی در دوران سیاسی «پساحقیقت post-truth» مسلط گشته است. در سال 2017 آریل لوه Ariel Leve در مجلۀ گاردین مقاله‌ای نوشت با عنوان «ترامپ دارد آمریكا را نورپردازی, گاز می‌کند». استفانی ساركیس Stephanie Sarkis روانپزشكی كه كتاب معروفش "نورپردازی با گاز" در سال 2018 منتشرشد هم استدلال مشابهی دارد. نورپردازی با گاز حتی جزو بخش رسمی قانون جنایی خشونت خانگی در انگلستان در سال 2015 گردید و از آن زمان تا کنون بیش از 300 نفر به این جرم متهم شده‌اند (میخائیلوا 2018).
 

@Hossein_Shiran
https://t.me/orientalsociology